Bûm yn ymgyrchu am dros dair blynedd i Ynys Môn gael statws Porthladd Rhydd ac ar 23 Ebrill 2023 roeddwn wrth fy modd pan gyhoeddodd Llywodraeth y DU a Llywodraeth Cymru fod ein cais i ddod yn borthladd rhydd yn llwyddiannus. Roedd yn anrhydedd i’r Prif Weinidog dderbyn fy ngwahoddiad i ymweld ag Ynys Môn i’n helpu i ddathlu.
Beth mae Porthladd Rhydd Ynys Môn yn ei olygu i ni?
Yn ei hanfod mae porthladd rhydd yn golygu na fydd gan rai rhannau o Ynys Môn -
M-SParc, Rhosgoch, Parc Cybi a Phorthladd/Parc Eco Caergybi dariff masnach a bydd ganddynt fuddion treth i’r busnesau sydd wedi’u lleoli ynddynt.
Bydd hyn yn annog twf a buddsoddiad yma yn Ynys Môn a thu hwnt - ac mae pob ardal o'n hynys ar fin elwa.
Bydd y math o fusnesau yr ydym yn disgwyl iddynt symud yma yn dod â swyddi medrus hirdymor o ansawdd da ac sy’n talu’n dda a fydd yn annog twf a buddsoddiad ar ein hynys.
Mae ein darparwyr addysg lleol wedi bod yn ymgysylltu drwy gydol y broses fel y gallwn wneud yn siŵr bod hyfforddiant sgiliau perthnasol ar gael i unrhyw un sydd am gael swydd – yn ogystal ag ar gyfer ein pobl ifanc.
Bydd porthladd rhydd Ynys Môn yn annog masnach, yn dod â swyddi ac arian i’n hynys, yn rhoi dyfodol i’n pobl ifanc yma, ac yn cadw ein hiaith a’n diwylliant Cymreig yn fyw.
Gallwch ddarganfod mwy am Borthladd Rhydd Ynys Môn yma .
Beth wnes i i wneud i Borthladd Rhydd Ynys Môn ddigwydd?
Dod â swyddi a buddsoddiad i Ynys Môn yw fy ysgogydd allweddol fel eich Aelod Seneddol. Mae bron pawb rwy’n siarad â nhw’n lleol yn dweud mai dyma yw eu prif bryder am ddyfodol ein hynys.
Dyna pam yr wyf wedi bod yn cefnogi cais am statws porthladd rhydd ers cyn i mi gael fy ethol.
Mae Ynys Môn wedi cael ei hanwybyddu gan ASau ac ASau olynol. Rydym wedi gwylio busnes ar ôl busnes yn rhoi’r gorau iddi ers blynyddoedd gan orfodi i’n pobl ifanc adael i chwilio am waith o safon yn rhywle arall.
Dechreuais y Consortiwm Cais am Borthladd Rhydd Ynys Môn yn 2020 – bron i ddwy flynedd cyn i Brosbectws Porthladd Rhydd Cymru gael ei rhyddhau.
Taniodd y Consortiwm fflam o ddiddordeb ac ymgysylltiad â'r syniad o statws porthladd rhydd i Ynys Môn. Daeth â rhanddeiliaid allweddol fel y Cyngor, Stena, Prifysgol Bangor a Grŵp Llandrillo Menai ynghyd i edrych ar y manteision, y strwythur a'r blaenoriaethau posibl ar gyfer Porthladd Rhydd Ynys Môn ochr yn ochr ag arbenigwyr porthladdoedd rhydd byd-eang.
Roedd sefydlu'r grŵp hwn yn golygu pan gyhoeddwyd y prosbectws, roedd Ynys Môn eisoes ymhell ar y blaen o ran rhoi cais at ei gilydd.
Roedd hefyd yn blatfform i mi ddod â darpar fuddsoddwyr busnes i Ynys Môn i edrych ar y potensial ar gyfer sefydlu gweithrediadau yma.
Tra bod y cais yn cael ei gynhyrchu fel prosiect ar y cyd rhwng Stena a’r Cyngor, parheais i weithio gyda busnesau lleol, cenedlaethol a byd-eang a ysgrifennodd 40 o lythyrau o gefnogaeth rhyngddynt a gyflwynwyd fel rhan o’n cais. Mae cyflogau cyfartalog y busnesau hynny ddwywaith y cyfartaledd ar Ynys Môn heddiw.
Bûm yn lobïo’n galed yn San Steffan i sicrhau bod pob plaid yn gwybod am Borthladd Rhydd Ynys Môn, ond yn enwedig gyda’r Gweinidogion yn gwneud penderfyniadau ar y cais. Codais y pwnc gymaint o weithiau yn Nhŷ’r Cyffredin nes i Arweinydd y Tŷ dynnu coes ei bod yn mynd i ailenwi ei slot Cwestiynau Busnes rheolaidd yn “Ddydd Iau ar gyfer Porthladd Rhydd”.
Rwyf nawr yn cynnal cyfres o sesiynau Porthladd Rhydd yn fyw ar Facebook ar ddydd Mawrth am 6.30pm. Bob wythnos byddaf yn cael sgwrs gydag aelod allweddol o dîm Porthladd Rhydd neu rywun arall sydd â diddordeb personol yn ei lwyddiant, fel y gallwch ofyn cwestiynau a chael atebion yn syth o lygad y ffynnon.
Rwyf hefyd wedi cynnal sawl Seminar Porthladd Rhydd, a gallwch ddod o hyd i fanylion amdanynt yn fy adran Digwyddiadau.
Dyma amserlen fer o fy ymrwymiad i bobl Ynys Môn drwy'r prosiect hwn.
- Rhagfyr 2019: "Byddaf yn lobïo yn San Steffan i wneud Caergybi yn Borthladd Rhydd" meddai Virginia Crosbie.
The General Election 2019 candidates standing in Ynys Mon - Wales Online
- Tachwedd 2020: Lansiad fy nghonsortiwm – Cais am Borthladd Rhydd Ynys Môn.
Holyhead Freeport status bid to be made by island consortium - Business Live (business-live.co.uk)
Business of the House - Hansard - UK Parliament
- Tachwedd 2021: Rhyddhau Prosbectws Cais am Borthladd Rhydd Lloegr. Dechreuaf fy mrwydr i Brosbectws Cymru gael ei gyhoeddi.
Finance (No. 2) Bill - Hansard - UK Parliament
Business leaders backing Holyhead freeport status urge UK and Welsh governments to end impasse - Business Live (business-live.co.uk)
https://www.politicshome.com/thehouse/article/holyhead-freeport-welsh-government
- 2021 – 2023: Rwyf wedi dangos nifer o fusnesau byd-eang o amgylch yr ynys. Mae ganddynt i gyd ddiddordeb mewn sefydlu yma ac maent wedi cyflwyno llythyrau o gefnogaeth i'n cais.
Rolls Royce on Anglesey to see island's potential for hosting mini-nuke plants - Business Live (business-live.co.uk)
UK Energy Costs - Hansard - UK Parliament
- Medi 2022: Ar ôl brwydr hir mae Prosbectws Porthladd Rhydd Cymru yn cael ei ryddhau ac rwy’n gweithio gyda’r Consortiwm Cais am Borthladd Rhydd Ynys Môn i symud ymlaen a chyflwyno ein cais.
Anglesey Freeport Bidding Consortium meet ahead of bid | North Wales Chronicle
Business of the House - Hansard - UK Parliament Business of the House - Hansard - UK Parliament
- onawr 2023: Gyda’r cais wedi’i gyflwyno, rwy’n parhau i weithio’n galed i hyrwyddo Ynys Môn fel porthladd rhydd. Rwyf am i ni gael y cyfle gorau posibl o gael ein dewis oherwydd fy mod yn gwybod pa wahaniaeth y bydd yn ei wneud yn lleol..
Freeports: Wales - Hansard - UK Parliament
Creation of freeport a 'monumental moment' for Wales, says Ynys Môn MP | InYourArea Community
Anglesey in race to win £26 million of freeport funding - North Wales Live (dailypost.co.uk)
- Mawrth 2023: Ynys Môn yn cael ei gwneud yn un o ddau Borthladd Rhydd Cymru. Gwneir y cyhoeddiad tra byddaf yn mynd gyda'r Prif Weinidog Rishi Sunak ar ymweliad â Chaergybi.
Sunak and Drakeford visit Holyhead to welcome Anglesey Freeport | North Wales Chronicle
- Gorffennaf 2023: Rwy’n cynnal fy Seminar Porthladd Rhydd cyntaf yn Llangefni.
- Medi 2023: Rwy’n cynnal fy ail Seminar Porthladd Rhydd yng Nghaergybi.